काठमाडौँ । साहित्यकार दीपक समीपको लघुकथासङ्ग्रह ‘नदीको राजमार्ग’ को लोकार्पण गरिएको छ । काठमाडौँको सर्वनाम थियटरमा आयोजित एक विशेष कार्यक्रमकाबीच उक्त कृतिको लोकार्पण भएकाे हाे ।

नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानका कुलपति भूपाल राईले उक्त कृति लोकार्पण गरे । कृति लोकार्पण गर्दै राईले साहित्यकारहरू सरकार र संविधानभित्रका कमजोरीमाथि समेत प्रहार गर्ने सामर्थ्य राख्छन् । मान्छेको जीवन आफैँमा कथैकथाको कथा भएको र मानव जातिको विविधतासँगै कथाको विविधता प्रकट हुने पनि उनले बताए । राज्यको उत्पत्तिपछि भाषा राज्यको र जनताको गरी दुई भागमा बाँडिएको उनको भनाइ थियो।

वर्तमानमा कविता, निबन्ध र आख्यानभित्रका कथामा राज्यका कथा अटाएको तर जनताका कथा हराएकाे भन्दै उनले दुःख व्यक्त गरे । त्यसैले अब लेखिन बाँकी कथाहरू लेख्नतिर कथाकारहरू लाग्नुपर्नेमा उनको जोड थियो । कार्यक्रमहरू पाठककेन्द्रित बनाइनुपर्ने र एआईसँग जुध्नुपर्ने वर्तमान यथार्थतिर अब सचेततापूर्वक लाग्नुपर्ने आवश्यकता पनि उनले ओैँल्याएँ ।

कृतिमाथि बोल्दै समीक्षक डा. ज्ञानु अधिकारीले थोरै शब्दमा सरल भाषाको मौलिक स्वाद पस्केर कथाकारले आख्यान लेखनमा दह्रो उपस्थिति जनाएको बताइन् । लघुकथा लेखनको मानक सिद्धान्तलाई चुनौती दिएर लेखकले आफ्नो अराजक लेखक व्यक्तित्व स्पष्ट रूपमा प्रमाणित गरेका छन् । उनले भनिन् – “शब्दको जादू लेखकले यसरी चलाएका छन् कि एक एक लघुकथाले तरङ्गित बनाउँछन् ।” कथामा मानव मनोविज्ञान नाटकीय र प्रभावकारी तबरले प्रस्तुत गरिएको छ । यसका कथामा शब्दको मीतव्ययितामा कथाकारले निकै ध्यान दिएको उनले बताइन् ।

त्यस्तै अर्का समीक्षक डा. ईश्वरमणि अधिकारीले सङ्ग्रहमा सामाजिक बेथिति, अराजकता आदिको सजीव चित्रण गरिएको बताए । कथा सकिएपछि पनि कथाको प्रभाव छाडिरहन सक्ने क्षमता कथाकारको रहेको अधिकारीले बताए । वर्तमान युगका राजनीतिक घटनाक्रम र त्यसभित्रका कुरूप परिदृश्य यसभित्रका कथाले छर्लङ्ग पारेका छन् । साथै विविध पात्रका

माध्यमबाट जीवनदर्शन प्रक्षेपण गरेका छन् कथाकारले । मानव जीवनका सन्त्रास, जिजिविषा, अन्धविश्वास, आस्तिकता एवम् लैङ्गिक विसङ्गतिको चित्र मर्मस्परशी ढङ्गले कथामा उनिएको ईश्वरमणिले बताए । समाजका घटनालाई कथामा बुन्ने कलात्मक सामर्थ्य दीपकमा रहेको पनि उनले प्रस्ट्याए । लेखकले कथामा अवचेतन र चेतन मनको संवेदना उद्घाटन कुशल शैलीले गरेको उनले बताए । कथा छोटा भईकन पनि चुट्किला बन्नबाट भने सर्वथा बचेका छन् भन्नेमा उनले जोड दिए ।

लेखक दीपक समीपले पचासको दशकको सुरुआतदेखि तीन दशकसम्मको साहित्यलेखनका अनुभव र अनुभूति प्रसतुत गरे । साहित्य लेखन सुरु भएदेखि अहिलेसम्मका सहयात्रीहरू खचाखच भएको हलमा सबै सहृदयीहरूलाई धन्यवाद व्यक्त गरे ।

कार्यक्रममा स्वागत मन्तव्य व्यक्त गर्दै साहित्यकार प्रतीक ढकालले गजलकार एवम् मुक्तककार समीपलाई आख्यानमा ढुककले स्वागत गर्न पाएकामा खुसी व्यक्त गरे । अध्यक्षता गरेका साहित्यकार भुवनहरि सिग्देलले सामान्य विषयलाई सरल लेखनको शैलीबाट विशिष्ट बनाएर पस्कने दीपकको लेखकीय क्षमताको मुक्तकण्ठले प्रशंसा गरे । कार्यक्रमको सञ्चालन साहित्यकार भवानी खतिवडाले गरेकी थिइन् ।

६६ वटा लघुकथा समाविष्ट ‘नदीको राजमार्ग’ सङ्ग्रहको प्रकाशन पेज टर्नर प्रा.लि., काठमाडौँले गरेको छ ।

साहित्यकार दीपक समीपको यो तेस्रो कृति हो । यसअघि उनका ‘ भूगोलभित्र नकोरिएको देश, गजलसङ्ग्रह (२०६२) र ‘अक्षर अक्षरमा देश , मुक्तकसङ्ग्रह (२०७८) प्रकाशित छन् ।