के तपाईं लाङटाङ घुम्ने योजना बनाउँदै हुनुहुन्छ ? तर, कसरी जाने ? कहिले जाने ? कति खर्च लाग्ला ? भनेर अन्योलमा हुनुहुन्छ भने मेरो यो अनुभव उपयोगी बन्न सक्छ । गत कात्तिकमा लाङटाङ यात्रामा निक्लने अवसर मिल्यो । मसँगै मेरो दाइ अंकित पौडेल, सपना सापकोटा भाउजु र भाइ उदयराज काफ्ले थिए । आहा ! त्यो अविष्मरणीय अनुभव, साँच्चिकै मलाई प्रकृति बारे बुझ्ने मौका मिल्यो ।

रसुवा जिल्लाको लाङटाङ हिमाली जनजीवन र प्राकृतिक सम्पन्नताका लागि चर्चित छ । यहाँ मौसम सफा हुँदा लाङटाङ उपत्यकाबाट हिमालको राम्रो दृश्यावलोकन गर्न सकिन्छ । लिरुङ, दोर्जे लाक्पालगायत धेरै पिकको दृश्यावलोकन यहाँबाट गर्न सकिन्छ । रेड पान्डा, हिमाली कालो भालु र असंख्य चरा यस क्षेत्रका आकर्षण हुन् ।

पोखराबाट हाम्रो यात्रा एकाबिहानै सुरु भएको थियो । बिहान ४ बजे नै आँखा खुल्यो, भिसमिसेको अँध्यारोमै हामीहरु पोखराबाट बस चढ्यौं । चिसो बतासले ट्रेकिङको आभास गराइरहेको थियो । पोखराबाट गल्छी पुग्न करिब चार घण्टा लाग्यो । गल्छी पुग्दा बिहानको घाम छ्यांक परेको थियो । बिस्तारै वातावरणमा यात्रा सुरु गर्ने उत्साह थपिँदै गयो ।

गल्छीबाट हामी काठमाडौँबाट छुट्ने स्याफ्रुबेँसी जाने सार्वजनिक बस चढ्यौं । त्रिशूली र धुन्चे हुँदै स्याफ्रुबेंसी पुग्दा बाटो कहिले काँडा र कहिले कच्ची, तर रोमाञ्चक थियो । गाडीको झ्यालबाट देखिने हरियाली, खोला र पहाडको दृश्यले थकान कम गरिरह्यो ।

रसुवा जिल्लाको सदरमुकाम धुन्चे बजारमा रहेको लाङटाङ राष्ट्रिय निकुञ्ज प्रवेश बिन्दुमा हामीले प्रति व्यक्ति सय रुपैयाँ शुल्क तिरेर प्रवेश गरेका थियौं । स्याफ्रुबेँसीबाट सुरु भयो हाम्रो पैदल यात्रा ।  जंगलको सुरुङ जस्तो बाटो हुँदै हामी अघि बढ्यौं । कहिले बिर्कलिएका पाखा चढ्यौँ, कहिले खोला पार गर्यौं ।

पहिलो दिनः

हामी ब्याम्बोसम्म पुग्ने लक्ष्यसहित हिँड्यौं । जंगलको झ्यालबाट झुल्कँदै गरेको घामले बाटो उज्यालो पारिरहेको थियो । बाटो सजिलो भए पनि पहिलो दिनको यात्रा लामो भएकाले थकान महँशुस भयो ।

ब्याम्बोभन्दा एक घण्टा तलको पहिरो भन्ने ठाउँमा बास बस्यौं । टिनको छाना भएको सानो घरमा सुत्दा साँझ झ्यालबाट तारा देखिन्थ्यो, अनि खोला बगिरहेको आवाजले निदाउन सजिलो बनायो ।

दोस्रो दिनः

बिहानै ब्याम्बोको चिया पिएर फेरि उकालो लाग्यौं । रिम्चे हुँदै लामा होटलसम्म पुग्दा हामी थाकिसकेका थियौं, तर बाटोमा पाइला टेकेर अघि बढ्ने जोश भने घटेको थिएन ।

लामा होटलमा खाएको खाना सायद हामीलाई सबैभन्दा मिठो लाग्यो, किनभने त्यो थकाइको क्षणमा त्यो स्वादले फेरि ऊर्जा थप्यो । त्यसपछि हाम्रो यात्रा अझ रमाइलो बन्यो—घनाजंगल पन्छिएर विशाल चट्टाने पहाड, टाढाटाढा देखिने हिमशृंखला र आकाशसँगै खेल्ने गँगटा हाम्रो साथमा थिए ।

लाङटाङ गाउँ पुग्न करिब ६ घण्टा लाग्यो । त्यहाँ पुग्दा हिमाली बस्तीको वास्तविक अनुहार देख्न पाइन्थ्यो—तामाङ समुदायको जीवनशैली, उनीहरूको व्यवहार र सांस्कृतिक सरलता नजिकबाट अनुभव गर्न सकिन्थ्यो । ३४५० मिटर उचाइमा रहेको लाङटाङ गाउँमा हामीले रात बितायौं।

तेस्रो दिनः

लाङटाङ गाउँको बिहानी दृश्य अविस्मरणीय थियो । लाङटाङ २०७२ सालको भुकम्पले तहसनहस भएको खबर सुनेका थियौं । १० वर्षपछि पनि लाङटाङ मरुभूमि जस्तै छ । त्यो दृश्य देख्दा कस्को मन दुख्दैन र ! तर अहिले त्यहाँ भन्दा अल्ली पर बस्ती बसेको छ । त्यो बस्ती पुग्दा टुप्लुक्क घाम निस्किन लागेको, हिमालको चुचुरो सुनौला देखिन थालेका थिए । त्यो मेरो जीवनकै अविश्मरणीय क्षण थियो ।

हामी सबै साथी क्यान्जिङ गुम्बातर्फ लाग्यौं । बाटोभरि हामी तामाङ र शेर्पा समुदायका घर–दैलो, गुम्बा, प्रार्थनाका झण्डा र धार्मिक शिलालेखहरूको साथमा अघि बढ्यौं । क्यान्जिङ गुम्बा पुग्दा दिउँसोको २ बजेको थियो । त्यहाँ पुग्दा वातावरण एकाएक शान्त, पवित्र र आध्यात्मिक अनुभूत भयो । हिमालको काखमा बसेको यो गुम्बा केवल बौद्धस्थल मात्र होइन, यात्रुहरूको आत्मिक विश्रामस्थलजस्तै लाग्थ्यो।

चौथो दिनः

बिहानै हामी क्यान्जिङ री चढ्न निस्कियौं । अग्लो डाँडाबाट तल झुल्किरहेको गाउँ, माथि फैलिएको आकाश, अनि हाम्रो सास फेर्ने गति एकअर्कासँग भिड्दै थिए ।

करिब ३ घण्टा लाग्यो क्यान्जिङ री–२ पुग्न, जुन ४७०० मिटर उचाइमा छ । त्यहाँबाट देखिने हिमालको श्रृंखला, विशेषगरी लाङटाङ लिरुङ, सानो हिमताल र सूर्योदयको रंगले आँखामा भरिने सौन्दर्य दिलमा अमिट रहिरहने छ । फर्केर हामी लाङटाङ गाउँमै बास बस्यौं, यद्यपि धेरै यात्रुहरू समय अनुसार थाङ्श्यापसम्म पुग्ने गर्दछन्।

पाँचौं दिनः

हामी स्याफ्रुबेँसी झर्यौं। घोडा तबेला, लामा होटल, ब्याम्बो हुँदै तल झर्दा थकान पनि लाग्यो र फर्कंदै गरेको भावनाले मन अलिकति खाली पनि भयो ।

स्याफ्रुबेंसी पुग्दा साँझ भइसकेको थियो, त्यसैले नियमित बस भेटिएन । तर भाग्यले साथ दिँदा हामी जिपमा नुवाकोटसम्म आइपुग्यौं र त्यसपछि गल्छी हुँदै रात्रिबसबाट पोखरा फर्कियौं ।

यात्राभरी लाङटाङ खोला हाम्रो साथी बनिरह्यो—कहिले चिसो बतासको आवाजमा, कहिले ढुंगासँग ठोक्किने उसका लहरहरूमा । खोला, जंगल, हिमाल र मानिसहरूको आत्मियताले यो ट्रेकलाई केवल शारीरिक होइन, आत्मिक अनुभव बनाइदिएको थियो।

अब कुरा गरौँ खर्चको

पाँच दिनको यो ट्रेकिङ यात्रामा करिब १५ हजार रुपैयाँमा सजिलै यात्रा सम्पन्न गर्न सकिन्छ । दैनिक खाना ५००–६०० रुपैयाँ पर्ने भए पनि बाससहित प्याकेजमा १५००–२००० रुपैयाँ लाग्छ । स्याफ्रुबेँसीसम्मको यातायात, राष्ट्रिय निकुञ्ज शुल्क, पानी, नास्ता र अन्य सानातिना खर्च जोड्दा पनि यो ट्रेकिङ अन्यभन्दा किफायती मानिन्छ ।

तर, ट्रेकिङमा खर्च मात्र होइन, तयारी पनि उत्तिकै आवश्यक छ । ट्रेकिङ सुज, पञ्जा, चस्मा, क्याप, हलुका लुगा, बाक्लो ज्याकेट, पानीको बोतल, सनब्लक, औषधि, प्राथमिक उपचार सामग्री, जीवनजल, लट्ठी—यी सबै झोलामा हुनु अनिवार्य हुन्छ । मौसम परिवर्तन, उचाइको असर र जंगलको बाटोमा आइपुर्ने कठिनाइसँग जुध्न पक्कै तयारी अपनाउनुपर्छ ।

यो यात्रा मेरा लागि केवल पाँच दिनको ट्रेक मात्र थिएन । यो आत्मसात गर्ने प्रक्रिया थियो—जहाँ मैले प्रकृतिसँग बोल्न सिकें, मौनतालाई महसुस गरें र नेपाली पहाडका मान्छेहरूको सरलता बुझ्ने प्रयास गरें । लाङटाङले मलाई फेरि जीवनको गतिमा फर्कायो, शान्तिको स्पर्श गरायो।