काठमाडौं । भारतका पूर्वप्रधानमन्त्री मनमोहन सिंहको ९२ वर्षको उमेरमा निधन भएको छ । भारतको दिल्लीस्थित अल इन्डिया मेडिकल इन्स्टिच्युट एम्स, अस्पताल नयाँ दिल्लीमा उपचारका क्रममा सिंहको निधन भएको इन्डिया टुडेले जनाएको छ ।
भारतमा नरेन्द्र मोदी सत्ता आउनु अगाडिका प्रधानमन्त्री तथा भारतीय कङ्ग्रेस नेता सिंह आजै बिरामी भएर अस्पताल भर्ना भएका थिए । ३३ वर्ष राज्यसभामा रहेका उनले यसैसाल बिदा लिएका थिए ।
यस्तै, अस्पतालले पनि भारतीय समय अनुसार बिहीबार राति ९ः५१ मा मृत्यु घोषणा गरेको जानकारी सार्वजनिक गरेको छ । आजै होस गुमाएर अस्पताल भर्ना गरिएका सिंहको बुढ्यौलीको समयमा देखिने समस्या देखिएको अस्पतालले जानकारी दिएको छ ।
भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले सिंह सामान्य परिवारबाट आएर सफलता पाएको भन्दै सामाजिक सन्जालबाट श्रद्धाञ्जली दिएका छन् ।
सिंह स्वास्थ्यका कारण हालैका वर्षहरूमा राजनीतिबाट टाढा रहेका थिए।
सन् २०२४ सुरुदेखि नै उनको स्वास्थ्य राम्रो थिएन। उनको अन्तिम सार्वजनिक उपस्थिति जनवरी २०२४ मा उनकी छोरीको पुस्तक विमोचनमा भएको थियो।
उनी अप्रिल २०२४ मा राज्यसभाबाट सेवानिवृत्त भएका थिए।
सन् २००४ देखि २०१४ सम्म काङ्ग्रेस नेतृत्वको संयुक्त प्रगतिशील गठबन्धन (युपिए) अन्तर्गत गठबन्धन सरकारको नेतृत्व गर्दै मनमोहन सिंह लगातार दुई कार्यकाल प्रधानमन्त्री बनेका थिए। उनले सन् १९९१ मा पिभी नरसिंहा राव सरकारमा अर्थमन्त्रीका रूपमा भारतको आर्थिक उदारीकरणलाई अघि बढाएका थिए।
उनले भारतका लागि दशकौँको आणविक अलगावको अन्त्य गर्दै ऐतिहासिक भारत-अमेरिका असैन्य परमाणु सम्झौताका लागि वार्ता पनि गरेका थिए। यद्यपि, उनको कार्यकाल विवाद र भ्रष्टाचारबाट मुक्त रहेन।
उनले सार्वजनिक सेवामा आउनुअघि पञ्जाब विश्वविद्यालय र दिल्ली स्कुल अफ इकोनोमिक्समा प्राध्यापकको रूपमा काम गरेका थिए। सिंहले भारतको मुख्य आर्थिक सल्लाहकारसहित प्रमुख पदहरू समेत सम्हालेका थिए।
उनी सन् १९८२ देखि १९८५ सम्म भारतीय रिजर्भ ब्याङ्कका गभर्नर थिए। उनले योजना आयोगको उपाध्यक्षका रूपमा पनि काम गरेका थिए।
सिंहको जन्म २६ सेप्टेम्बर, १९३२ मा ब्रिटिस भारतको पञ्जाब प्रान्तको गह गाउँमा भएको थियो, जुन अहिले पाकिस्तानमा छ। सन् १९४७ मा भारतको विभाजनपछि उनको परिवार भारत बसाइँ सरेको थियो।
सिंहले पञ्जाब विश्वविद्यालय, चण्डीगढबाट अर्थशास्त्रमा प्रथम श्रेणीको डिग्री प्राप्त गर्दै शैक्षिक रूपमा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरे। पछि उनले क्याम्ब्रिज विश्वविद्यालयमा स्नातकोत्तर अध्ययन गरे, सन् १९५७ मा अर्थशास्त्रमा डिग्री प्राप्त गरे र सन् १९६२ मा अक्सफोर्ड विश्वविद्यालयबाट डीफिल प्राप्त गरेका थिए।
सन् २००६ मा प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाको भारत भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री रहेका सिंहले कोइरालालाई दिल्लीस्थित इन्दिरा गान्धी अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलमा आफै पुगेर स्वागत गरेका थिए भने कोइरालालाई दक्षिण एसियाका महान् नेता भनेका थिए ।
सिंहले प्रधानमन्त्रीको कार्यकालमा नेपाल भ्रमण भने गरेनन् । तर, उनीसँग प्रधानमन्त्रीका रुपमा शेरबहादुर देउवा, डा. बाबुराम भट्टराई, पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड, माधवकुमार नेपाल, गिरिजाप्रसाद कोइरालादेखि तत्कालिन राजा ज्ञानेन्द्रले भेटवार्ता गरेका थिए ।
सम्बन्धित खबर
भारतका पूर्वप्रधानमन्त्री मनमोहन सिंहको ९२ वर्षको उमेरमा निधन
६७ जना सवार विमान काजाकस्तानमा दुर्घटना
हाइटीमा गोली चल्दा २ पत्रकारसहित ३ जनाको मृत्यु
क्यान्सरविरुद्धको खोप बनाएको रुसको दाबी
भारतमा डुङ्गा दुर्घटना हुँदा १३ जनाको मृत्यु
आज अन्तर्राष्ट्रिय आप्रवासी दिवस मनाइँदै
यो पनि पढौँ
पोखराको विजयपुर खोला पुलबाट हामफालेकी अस्मिताको मृत्यु
तनहुँमा जीपलाई ठक्कर दिएर पुलबाट खस्यो ट्रक, २ जनाको मृत्यु
बालकोटमा बाबु–छोरा मृत भेटिए, सँगै सुतेका जेठा छोरा फरार
फेवातालमा कार खस्दा तीन घाइते