किरण श्रेष्ठ, तनहुँ । तनहुँको भानु नगरपालिकामा चितुवाको आतंक रोकिएन । फेरि आज सोमबार साँझ चितुवाको आक्रमणबाट भानु-२ फुर्सेटारका एक बालक मृत्यु भएको छ । मृत्यु हुनेमा भानु-२ फुर्सेटारको ७ वर्षीय रितिक रोका रहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय तनहुँका डिएसपी लिलाराज लामिछानेले बताए ।

‘घरमै खेल्दै गरेको अवस्थामा चितुवाले बालकलाई आक्रमण गरेको रैछ’ डिएसपी लामिछानेले भने ‘घर जंगल नजिक रहेको र बालकलाई घरबाटै लगेको रैछ ।’ डिएसपी लामिछानेका अनुसार चितुवाले बालकको तिघ्रा र गुप्ताङ खाएको छ ।

बालकको घर भानुको नगरपालिका र सारदा क्याम्पस नजिक रहेको प्रहरीले जनाएको छ । भानु नगरपालिकाको कार्यालयबाट करिव ५० मिटर माथीको जंगलमा चितुवाको आक्रमणमा परि बालक रोकाको मृत्यु भएको हो ।

बालक ६:३० बजेबाट हराएको र ७:३० बजे मृत अवस्थामा फेला परेको प्रहरीले जनाएको छ । बालक मामाघरमा हजुरबुबा संग बस्दै आएका थिए । घरमा कोहि नभएको र बालक एक्लै भएको अवस्थामा चितुवाले आक्रमण गरेको प्रहरीले जनाएको छ । उनी होरालो मा बि मा कक्षा २ अध्ययनरत विद्यार्थी थिए । घटनास्थलमा प्रहरी चौकी डुम्रेबाट प्रहरी निरीक्षक जितेन्द्र श्रेष्ठको ९ जना र सशस्त्र प्रहरी बल मनकामना गणबाट सहायक निरीक्षक अर्जुन केसीको नेतृत्वमा ९ जनाको टोली पुगेर घटनाको बारेमा अनुसन्धान भइरहेको छ।

ईलाका प्रहरी कार्यालय भानुमुकाम डुम्रेको प्रहरी टोलि घटनास्थलमा पुगेको डिएसपी लिलाराज लामिछानेले जानकारी दिए । असोज २१ गते बडादशैंकै दिन ४ वर्षीय आशिष बानियाँको ज्यान लियो भने कार्तिक २ गते भानु नगरपालिका २ बजगाइटारकी सोनिया अछामीलाई उनको दाइले एक सेकेण्ड ढिला नगरी मुस्किलले बचाए ।

भानु-२ स्थित मजुवा ओख्ले सामुदायिक बनमा बालक मृत अवस्थामा भेटिएका हुन । उक्त सामुदायिक बनमा २ वटा काठको खोर बनाइएको छ । हिजो आइतबार राती मात्रै भानु-३ दोरदोरटार देउराली सामुदायिक बनमा निर्माण गरिएको काठको खोरमा एउटा चितुवा पासोमा परेको थियो । उक्त चितुवालाई आज सोमबार बिहान चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज पठाइएको थियो । यसरी बारम्बार चितुवाको आक्रमण बढ्न थालेपछि स्थानीय र जिल्लाबासीले चिन्ता व्यक्त गर्न थालेका छ्न ।

https://www.facebook.com/gandaknews/videos/414407762818625/

आज खोरमा पारिएको चितुवा

भानु नगरपालिकामा ९ वटा सामुदायिक बन रहेको छ । जसमध्ये ३ वटा सामुदायिक बनमा ४ वटा काठको खोर बनाइएको डिभिजन बन कार्यालय तनहुँका प्रमुख केदार बरालले बताए । बाकी ६ वटा सामुदायिक बनमा पनि तिहार लगत्तै काठको खोर बनाइने डिभिजन बन प्रमुख बरालले बताए । भानु-२ को मजुवा ओख्ले सामुदायिक बनमा २ वटा काठको खोर निर्माण गरिएको छ । त्यस्तैगरि देउराली सामुदायिक बन र भिमसेन सामुदायिक बनमा १-१ वटा काठको खोर निर्माण गरिएको डिभिजन बन प्रमुख बरालले जानकारी दिए । स्थानीयका अनुसार बच्चा सहितको पोथी चितुवाले भानुका बालबालिका र जीवजन्तुलाई आक्रमण गरेको बताउछ्न । आज सोमबार खोरमा परेको चितुवा भने भाले हो ।

यो भन्दा अगाडि चितुवाले भानु नगरपालिकाको १, २, ३ र ४ नम्बर वडा क्षेत्रमा ५ जना बालबालिकाको ज्यान लिइ सकेको छ भने ४ जना बालबालिकालाई घाइते बनाएको छ । यस क्षेत्रमा चितुवा नरभक्षी भई घर घरमै आई बढि मात्रमा बालबालिकालाई आक्रमण गर्ने गरेकाले स्थानीय बासिन्दा आतंकित भएका छन् ।

चितुवा नियन्त्रणका लागि स्थानीय, नगरपालिका, सुरक्षा निकाय, डिभिजन वन कार्यालयले हरेक उपाय अपनाए पनि नरभक्षी बनेका चितुवा नियन्त्रणमा लिन सकिएको छैन । स्थानीयले निर्माण गरेको परम्परागत खोरमा गत असोज १६ गते एउटा चितुवा परेको थियो भने सोमबार बिहान एउटा गरी दुइ वटा भाले चितुवा खोरमा परेका छन् । खोरमा परेको चितुवालाई प्राकृतिक वासस्थान चितुवान राष्ट्रिय निकुञ्जमा पठाइएको डिभिजन वन अधिकृत केदार बरालले बताए ।

आधुनिक फलामको खोरमा चितुवा पर्न नसकेपछि नगरपालिका, स्थानीय सामुदायिक वन तथा डिभिजन वन कार्यालय तनहुँको सक्रियतामा परम्परागत काठको खोर निर्माण गरिएको हो ।

यस क्षेत्रमा के कति मात्रमा चितुवा छन भन्ने यकिन हुन नसकेको र दैनिक जसो मानव बस्तिमा चितुवा आएर स्थानीय बासिन्दालाई आतंकित बनाउन थालेको छ । चितुवा नियन्त्रणका लागि हातहतियार सहितको १९ जनाको विशेष सुरक्षा दस्ता परिचालित गरिएको प्रमुख जिल्ला अधिकारी रुद्रप्रसाद पण्डितले बताए ।

नरभक्षी चितुवा नियन्त्रणका लागि चितुवा प्रभावित क्षेत्रका सामुदायिक वनमा परम्परागत काठको खोरमा बाख्रा सहितको पासो थाप्ने, गौडा कुरी आक्रणम गर्ने, स्थानीय शिकारी, सशस्त्र प्रहरी वल, नेपाल प्रहरी र जनसमुदायको संयुक्त टोलीद्वारा गस्ती गर्दै सम्भव भएसम्म नियन्त्रणमा लिने नभए मार्नेसम्मको निर्देशन स्थानीय प्रशासनले दिएको छ ।

चितुवाले भानुका वडा नं. १, २, ३ र ४ का बालबालिका, महिला, वृद्धवृद्धालाई त्रास फैलाएको छ । सो क्षेत्रमा अरु पनि चितुवा हुन सक्ने हुँदा साँझको समय र दिउँसै पनि एक्लै बन क्षेत्रमा नजान प्रहरीको अनुरोध छ ।

वन्यजन्तुबाट मानविय क्षति भएमा सामान्य घाइतेले २० हजार, सख्त घाइतेले दुई लाख र मृत्यु भएमा दश लाखसम्म पाउने प्रावधान छ । त्यस्तै, पशुचौपायाको हकमा खसी बोकालाई बढीमा दश हजार र गाइभैसी, गोरु, साँढेको हकमा बढीमा ३० हजार सम्म क्षतिपूर्ति रकम पाउने व्यवस्था छ । घरगोठ, अन्नवाली तथा खाद्यान्न वालीमा क्षति पुगेमा बढिमा दश हजार क्षतिपूर्ति पाउने वन्यजन्तुबाट हुने क्षतिको राहत सहयोग निर्देशिका २०७५ (तेस्रो पटक संशोधित) मा उल्लेख छ ।

तनहुँको भानुमा दोस्रो नरभक्षी चितुवा पर्यो खोरमा (हेर्नुहोस् भिडियो)