सुन्दरकुमार थकालीरमुस्ताङ,
मुस्ताङमा निर्माणाधीन छुसाङ–चैले मोटरेबल पुल आयोजनाले १८ महिनामा पुल निर्माण सम्पन्न गर्ने सम्झौता गरेको पाँच वर्ष बित्यो । तर, पुल निर्माणको काम भने बल्ल ५० प्रतिशत सम्पन्न भएको छ । थासाङ गाउँपालिका–४ लेतमा निर्माणाधीन कालिगण्डकी पुलअन्तर्गत लेते छयो जोड्ने पक्की पुल आगामी भदौमा नै सकिनुपर्ने हो तर बल्ल एक चौथाइ काम सकिएको छ ।

मुस्ताङ र डोल्पा जोड्ने कालिगण्डकीमा निर्माणाधीन जोमसोम–पाक्लिङ–कागबेनी पुल निर्माण भइसक्नुपर्ने सम्झौता सकिन एक महिना बाँकी हँुदा बल्ल २५ प्रतिशत काम भएको छ ।यी मात्र होइन जिल्लामा निर्माणाधीन कालीगण्डकी कोरिडोरका चार र जिल्ला प्राविधिक कार्यालयका चार गरी आठवटा आयोजना ठेकेदारको लापर्बाहीका कारण निर्माण सम्झौता अवधि सकिन लाग्दासमेत अलपत्र छन् ।

ठेकेदारको लापर्बाहीका कारण निर्माण हुन नसकेपछि बल्ल जिल्ला प्रशासन कार्यालयले कालो सूचीमा राखेर कारबाही प्रक्रिया अघि बढाएको छ । कारबाही प्रक्रिया अघि बढाइसक्दासमेत अझै सम्बन्धित आयोजनाका ठेकेदार र सम्पर्क व्यक्ति आयोजना छाडेर बेपत्ता छन् ।‘जिल्लाका सबैजसो आयोजना अलपत्र परेपछि हामीले सम्पर्कमा आउन र तोकिएको अवधिमा काम सम्पन्न गर्न अल्टिमेटम दिएका छौ,’ प्रमुख जिल्ला अधिकारी शिशिर पौडेलले भने । पौडेलले हाजिर हुन ताकेता गरेको दाबी गरे पनि हिमाली जिल्लाका विकास आयोजना लामो समयदेखि अलपत्र छन् ।

जिल्ला प्रशासन कार्यालय मुस्ताङले ढिलासुस्ती भएका आठवटा आयोजनाको नामावली शुक्रबार सार्वजनिकसमेत ग¥यो । आयोजना कम्पनी र ठेकेदारले चरम ढिलासुस्ती गरेर समस्या सिर्जना गरेको जनाए पनि चेतावनी दिनबाहेक कारबाहीका लागि कुनै ठोस कदम भने जिल्ला प्रशासनले चाल्न सकेको छैन ।

ढिलासुस्ती र लापर्बाही गर्नेमा छुसाङ–चैले मोटरेबल पुल आयोजना पहिलो नम्बरमा छ । पुल ११ असार २०७१ मा सुरु भएर ११ असार २०७३ मा सकिनुपर्ने हो । तर, सम्झौताको दुई वर्ष नाघ्दासमेत काम सुरु हुन सकेको छैन ।
कतिपय आयोजना सुचारु नहुनुमा भने स्थानीय पनि जिम्मेवार देखिन्छन् । स्थानीय पूर्वाधार विकास तथा कृषि सडक विभाग डोलीडारले कालिगण्डकी कोरिडोरअन्तर्गत बेनी–जोमसोम–कोरला सडक आयोजनाअघि नै पुलको काम थालेको हो । लुम्बिनी रफिना जेभी काठमाडौंले ४ करोड ७३ लाख ८८ हजारमा निर्माणको जिम्मा लिएको यो पुल निर्माणमा स्थानीय र आयोजनाबीच विवाद हुँदा ढिलाइ भएको जिल्ला प्राविधिक कार्यालयको दाबी छ ।पुल निर्माणअघि बढाउन प्रशासनले ठेकेदारलाई कार्यालयमा उपस्थित हुन निर्देशन दिए पनि पुलका प्रतिनिधि कमल केसी र विश्व बस्नेत अझै सम्पर्कमा आएका छैनन् ।

थासाङ गाउँपालिका–४ लेतेमा निर्माणाधीन कालिगण्डकी पुलअन्तर्गत लेते छयो जोड्ने पक्की पुल पनि निर्माण कम्पनी र ठेकेदारबीचको विवादले काम रोकिएको छ ।स्वच्छन्द निर्माण सेवा काठमाडौंले ११ करोड ३७ लाख लागतमा दुई वर्षमा सक्नेगरी १९ भदौ २०७३ मा काम सुरु गरेको थियो । तोकिएको समय आगामी १९ भदौमा सकिने जनाईए पनि हालसम्म पुलको काम एक चौथाइ मात्र सकिएको प्राविधिक कार्यालयले जनाएको छ ।पुल निर्माणको जिम्मा लिएका प्रतिनिधि विश्वप्रेम गुरुङलाई मुस्ताङ प्रशासनमा हाजिर हुन ताकेता गरिए पनि उनी सम्पर्कविहीन रहेको प्रजिअ पौडेलले बताए ।

१८ महिनामा सक्नेगरी एलिट शंकरमाली जेभी कोटेश्वरलेजिम्मा लिएको मुस्ताङ र डोल्पा जोड्ने कालिगण्डकीमा निर्माणाधीन जोमसोम–पाक्लिङ–कागबेनी पुलको हालत पनि उस्तै छ । यो आयोजनाको काम १७ महिनाको समयसीमा बितिसक्दा जम्मा २५ प्रतिशत मात्र भएको छ ।एलिट शंकरमाली जेभी कोटेश्वरले ११ करोड ७५ लाख लागतमा निर्माणको जिम्मा लिएर ३० पुस २०७३ मा सम्पन्न गर्ने सम्झौता गरेको थियो । तर, काम अघि बढेको छैन ।आयोजनाका सहायक ठेकेदार सन्तोष थकाली पुलको माटो परीक्षण नगरी डीपीआर तयार गरिएकाले समस्या देखिएको बताउँछन् । जिल्ला प्रशासनले यो आयोजनाका मुख्य ठेकेदार हेमराज गुभाजुलाई सम्पर्कमा आउन तोकेता गरे पनि उनी बेपत्ता छन् ।
जिल्ला प्राविधिक कार्यालयका आयोजनाको हालत पनि उस्तै छ ।

कागबेनी–मुक्तिनाथ जोड्ने सडकको बाँकी करिब दुई किलोमिटर कालोपत्रे गर्ने सडकको काम अझै सुरु भएको छैन । स्थानीय सन्त निर्माण सेवा मार्फाले १ करोड ४४ लाख २२ हजार लागतमा कालोपत्रे गर्ने जिम्मा लिएको हो ।
यसका ठेकेदार सन्त नेपालीले १५ कात्तिक २०७४ मा नौ महिनामा काम सक्ने सर्तमा ठेक्का सम्झौता गरेका थिए । तर, हालसम्म काम सुरु नै नभएको जिल्ला प्राविधिक कार्यालयले जनाएको छ । कालोपत्रे आगामी १५ साउनमा सकिनुपर्ने हो ।
कालिगण्डकी कोरिडोरको सूचीमा परेको जोमसोम–कोरला सडक तथा केही पुलको काममा ढिलाइ भएको जनाउँदै कालिगण्डकी कोरिडोरले चार आयोजना सूची जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा बुझाएको छ ।
लोघेकर दामोदरकुण्डक गाउँपालिकाको झैतेदेखि चराङसम्मको सडक विस्तारको जिम्मा पाएको कञ्चनजंघा मोतीदान जेभीले निर्माण कार्यमा ढिलासुस्ती गरेको कोरिडोरले जनाएको छ ।
प्रशासनले मोतीदान जेभीका प्रतिनिधि गणेश लामालाई तोकिएको समयमा काम सम्पन्न गर्न निर्देशन दिएको छ भने कम्पनी प्रमुख निमा शेर्पालाई बुधबार जिल्ला प्रशासन कार्यालयमा उपस्थित गराउने सर्तमा अनिश लामालाई कागज गराइएको छ ।
कोरिडोरको सूचीमा रहेको लुप्रा पान्डाखोला पुलको काम भने अघि बढेको ठेकेदार गणेश कार्कीले जनाए । प्रसिद्ध धार्मिकस्थल मुक्तिनाथ र कागबेनी जोड्ने यो पुल १५ असारमा सक्ने ठेकेदारले कबुल गरेका छन् । ठेकेदारको व्यवस्थापनमा कमजोरी देखिएपछि लामो समयदेखि पुलको काममा ढिलाइ हुँदै आएको थियो । हाल पुलको ९० प्रतिशत काम सकिएको कोरिडोरले जनाएको छ ।

हिमालपारी मुस्ताङ–डोल्पा जिल्ला जोड्ने जोमसोम–धाकार्रजुङ–साङ्ता सडकको काममा पनि ढिलासुस्ती भएको पाइएको छ ।आयोजनाको जिम्मा पाएका फेवा नयाँ जेभीका प्रतिनिधि सुभाष शेरचनलाई प्रशासनमा हाजिर हुन ताकेता गरिएको छ । सडक स्तरोन्नति, ग्याबिन हाल्ने र रिटेयरिङ वाल लगाउने जस्ता कार्य यथावत रहेकाले यथाशीघ्र सडकको काम सुचारु गर्न निर्देशन दिइएको छ । सडक चालू आर्थिक वर्षभित्रै सम्पन्न गर्नुपर्ने सम्झौतामा उल्लेख छ ।त्यस्तै, कालिगण्डकी कोरिडोरअन्तर्गतकै अर्को कागबेनी खोला पुलको निर्माणकार्यमा पनि ढिलासुस्ती भएको सूची पेस भएको छ ।२५ मिटर लम्बाइको यो पुल २९ असार २०७३ मा सुरु गरिएको हो । साढे दुई वर्षमा सक्ने लक्ष्यका साथ सुरु भएको पुलको काम दुई वर्षमा जम्मा ३० प्रतिशत मात्र सम्पन्न भएको कोरिडोरले जनाएको छ ।गाल्वा रफिना जेभीले जिम्मा लिएको पुलको समयसीमा आगामी पुसमा सकिँदै छ । निर्माण कार्य सुस्त रहेको जनाउँदै पुलका प्रतिनिधि रविन जोशीलाई प्रशासनमा बोलाइए पनि उनी सम्पर्कमा आएका छैनन् ।